Voluit: Het Bonte Bentheimer landvarken
De Bonte Bentheimer is een oud varkensras dat van eind negentiende eeuw tot halverwege de twintigste eeuw veel voorkwam in het de grensstreek van Bad Bentheim en Twente. Tegenwoordig zijn er niet zoveel raszuiver varkens meer van dit ras.
Oorsprong van het ras
Begin 1800 was men in Noord Duitsland was men niet langer tevreden over de prestaties van de toenmalige huisvarkens. Door de opkomende industrie werd de vraag naar vette varkens groter. De toenmalige huisvarkens waren te mager om aan die vraag te kunnen voldoen.
Daarom begon men rond 1840 het zogenaamde Marschschwein, een variant van het Europese landvarken, in te kruisen met Berkshire- en Cornwall- beren uit Engeland. De gebieden rond Bentheim, Cloppenburg en Wettringen kunnen als oorsprongsgebied van de Bonte Bentheimer worden gezien. Hier werden de uit de kruisingen voortkomende gevlekte biggen met loboren gebruikt om mee verder te fokken.
Het verzorgen van de varkens was in die tijd een taak voor de boerin. Men denkt dat het ook de boerinnen waren die zich bezig hielden met de fokkerij en de selectie van nieuwe fokdieren. De loboren en met name het unieke vlekken patroon waren niet alleen grappig om te zien, maar waren ook een prima middel om de varkens te identificeren.
Tot en met de jaren 50 van de 20ste eeuw was de Bonte Bentheimer een veel voorkomend en gewaardeerd ras.
Neergang
Met de opkomst van de economie veranderde ook de vraag van de consument. Vetarm vlees werd nu gevraagd.
De Bonte Bentheimer begon op grond van zijn ongunstige vlees-vet verhouding ten opzichte van de huidige veredelde landvarkens steeds meer terrein te verliezen.
Ook de fokkerij veranderde, enkele economisch voordelige rassen namen de plaats in van vroegere regionaal aangepaste rassen. Het stamboek werd opgeheven en het aantal fokkers van Bonte Bentheimer varkens nam drastisch af.
De redder van het ras
Alleen de fokker Gerhard Schulte-Bernd uit Isterberg uit het graafschap Bentheim hield vast aan het fokken van de zwart-bonte varkens en probeerde mensen van een gecoördineerde fokkerij en vermarkting te overtuigen.
In de jaren 90 van de vorige eeuw was hij nagenoeg de enige met Bonte Bentheimer varkens.
Met in geheel Duitsland nog zo’n 100 fokdieren werd het ras ernstig met uitsterven bedreigd. De hardnekkigheid van de heer Schulte-Bernd, het bewuster worden van de mens, met daarbij horend de vraag naar regionale producten, zijn een impuls voor een nieuwe bloeitijd voor het Bonte Bentheimer varken.
Toekomst
In Nederland is een groeiende interesse voor de kleinschalige varkenshouderij als bedrijfsonderdeel van agrarische bedrijven die zich richten op de zorg, educatie en/of verwerking van streek- en kwaliteitsproducten. Door zijn rustige karakter, sobere wijze van houden en zijn uitstekende vlees kwaliteit sluit de Bonte Bentheimer prima aan op deze interesse.
Steeds meer agrariërs, maar ook particulieren, weten dit ras weer te waarderen. De Bonte Bentheimer is dan ook langzaam bezig uit een diep dal te komen.
Door samenwerking met Duitse fokkers en door de raszuivere Bentheimers te registreren in een interactief stamboek proberen we raszuiverheid en de kenmerken te behouden.
Ondanks het feit dat het aantal Bonte Bentheimers stijgende is is het nog steeds een ras dat met uitsterven wordt bedreigd. Door voorlichting en promotie proberen we de aantallen te laten stijgen en willen we de Bonte Bentheimer een langdurig perspectief geven in de kleinschalige varkenshouderij.
Lekker vet
Het Bonte Bentheimer varken is bekend sinds halverwege de 19e eeuw. De bloeitijd van van dit ras was in de jaren 50 van de vorige eeuw, maar daarna ging het snel berg afwaarts. Dit kwam hoofdzakelijk door de veranderende vraag naar vlees. De consument verlangde een vlees kwaliteit met weinig vet. De Bonte Bentheimer heeft de aanleg om wat meer vet in het vlees te hebben. Deze vet aanzetting gebeurd met name wanneer de Bonte Bentheimer te intensief gehouden wordt en te snel vet gemest wordt. Toch heeft het Bonte Bentheimer varken zich als een zelfstandig ras staande weten te houden tussen alle conventionele varkensrassen. O.a. de volgende eigenschappen maken de Bonte Bentheimer tot een behoudenswaardig ras; de goede vleeskwaliteit, zijn robuustheid, zijn vitaliteit, zijn vriendelijkheid en de goede moedereigenschappen.
Door veranderende inzicht mag vet vlees weer en geeft de Bonte Bentheimer lekker vet vlees.
De belangrijkste uiterlijke kenmerken zijn:
- Middelgroot varken.
- Type landvarken
- Loboren
- Lang gerekt
- Minimaal 12 tepels
- Kort bekken
- Onregelmatige zwart vlekkenpatroon op witte of lichtgrijze ondergrond
- Schouderhoogte zeug 70 cm beer 75 cm
- Gewicht zeug 180 kg en beer 250 kg