Op 2 maart 2015 was er de voorlichtingsbijeenkomst voor de buurtbewoners. In Oosterbeek, gemeente Renkum, wordt een maand later het Bonte Bentheimer Landvarken ingezet om de invasieve japanse duizendknoop te elimineren. De dieren eten zowel de stengels en het blad als de wortels. Zo snijdt het mes aan twee kanten: milieuvriendelijke bestrijding van invasieve exoten met als eindresultaat vlees.
Onderstaande tekst is geschreven door oud voorzitter Norbert van onze vereniging.
Op 2 maart 2015 was er de voorlichtingsbijeenkomst voor de buurtbewoners. In Oosterbeek, gemeente Renkum, wordt een maand later het Bonte Bentheimer landvarken ingezet om de invasieve Japanse duizendknoop te elimineren. De dieren eten zowel de stengels en het blad als de wortels. Zo snijdt het mes aan twee kanten: milieuvriendelijke bestrijding van invasieve exoten met als eindresultaat vlees. Enthousiasme tekende de sfeer van de goed bezochte avond. De bewoners zijn allemaal positief, en natuurlijk zijn er altijd vragen. Want dit is nieuw; het zijn geen schaapjes op de hei. En als het slaagt, wie weet keert de varkenshoeder terug in de samenleving!
De Bonte Bentheimer is een erkend Nederlands zeldzaam varkensras. Op dit moment het enige. Er zijn er pakweg 2.500 van in de wereld. Het is een makkelijk, zachtaardig dier dat goed tegen allerlei weersomstandigheden kan. Ideaal, maar groeide te langzaam en raakte dus in de vergetelheid.
Hoe het begon
Soms kunnen we onze mond niet houden. Maar neem daarbij een voortvarende wethouder en dan ontstaat er een uniek experiment. Wendy Ruwhof bezocht onze tuin in juni 2014. Hoe we op de duizendknoop kwamen, weet ik niet meer. Zij zegt dat ik het zelf te berde bracht. Oké dan:
“Waarom zet de gemeente geen varkens in om de duizendknoop te bestrijden? Wij hadden het hier en waar nu onze Bonte Bentheimers lopen is het helemaal weg.” Het was dus een terloopse opmerking, maar binnen een week belde André Menting van de gemeente Renkum. Hij is senior beleidsmedewerker en projectleider Groen en Landschap. De gemeente Renkum omvat de dorpen Oosterbeek, Renkum, Doorwerth, Wolfheze, Heveadorp en is een zeer groene, bosrijke gemeente. Menting vond het een prachtig idee.
Renkum doet mee aan een landelijk programma dat in 2013 is gestart en vier jaar duurt. Hierbij onderzoeken gemeenten (25 terreinbeheerders) hoe de Japanse duizendknoop het best kan worden bestreden. Dat gebeurt, onder auspiciën van de NVWA (waar door reorganisaties en samenvoegingen de Plantkundige Dienst bij is gekomen) die de opdracht voor het onderzoek aan stichting Probos heeft gegeven. Middelen zijn bijvoorbeeld zeer frequent maaien (uitputten van de groeikracht), afdekken, afgraven, bestrijdingsmiddelen. Maar de inzet van varkens was niet voorzien. Dit experiment valt (dus) buiten het bestaande programma. Het door André Menting voorgestelde perceel, waar de dieren worden ingezet, ligt tussen het spoor en een woonwijk. Het is 5.000 m2 groot.
Nu houden en fokken we zelf al vele jaren Bonte Bentheimers, maar we hebben geen ervaring met het plaatsen van de dieren in een woonwijk en hoe dit met de bewoners te organiseren. Sjef Meijman wel. Sjef – agrarisch beeldend kunstenaar – heeft samen met Elles Kiers in diverse Nederlandse gemeenten het project Het Varkenshuis verzorgd, waarbij buurtbewoners de dieren houden en voeren tot uiteindelijk de slacht volgt. Tot primo 2014 zaten we samen in het bestuur van de Vereniging Het Nederlandse Bonte Bentheimer Landvarken. Dus de connectie was snel gelegd.
Het Varkenshuis
Sjef neemt het project van de gemeente Renkum aan. Met zijn ervaring weet hij wat nodig is en zorgt voor afrastering, hok, voerbakken en wat al niet meer. Ook zes Bonte Bentheimer zeugjes. Voor toezicht en verzorging wordt een beroep gedaan op de buurtbewoners. In het project Het Varkenshuis heten ze hulpboeren. Een term die is gekozen om duidelijk te maken dat de verantwoordelijkheid bij de organisatoren is en blijft.
Op de voorlichtingsavond vertelde André Menting over de Japanse duizendknoop en liet Sjef onder andere items van lokale omroepen zien van zijn project Het Varkenshuis. Onder andere in Rotterdam en Tilburg. Aan het einde van deze avond hadden zich elf hulpboeren aangemeld. En dat is veel, gezien het feit dat de tegenoverliggende wijk niet dicht is bevolkt.
En wij?
Omdat Sjef in Veenhuizen woont en dus niet voor elke poep en een scheet ter plekke kan zijn, zijn wij, MergenMetz, de ‘achtervang’ voor de hulpboeren. Met name het voerregime moet in de gaten worden gehouden, want de dieren moeten de duizendknoop eten en zich niet verzadigen aan ander, voor de voeten geworpen voer. Het plan is om op 2 april 2015 de dieren ter plekke los te laten. Hieronder ziet u het groen aangegeven deel, dit is waar het experiment met de Bonte Bentheimers gebeurt.